تمامی فرآورده‌های دارویی و بر اساس ماهیتی که دارند، باید به شکل متفاوتی هم نگهداری شوند. همین متفاوت بودن طرز نگهداری باعث میشود تا داروخانه‌ها یا مراکز بهداشتی، نیاز باشد که با طریقه نگهداری داروهای مختلف آشنا باشند. درواقع داروخانه‌ها نیاز به تجهیزات مختلف و زیادی دارند که اکثر این تجهیزات نیز بر اساس طرز نگهداری داروها می‌باشد. جالب است بدانید که داروها نیز بر اساس طرز نگهداری، به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که یکی از آنها، دارو یخچالی است.
طرز نگهداری داروهای یخچالی، حساس‌تر از بقیه انواع داروهاست و درواقع نیاز به توجه بیشتری دارد و باید آنها را در یک دمای خاص، نگهداری کرد. در ادامه این مقاله، ما قصد داریم تا اطلاعات کاملی را درباره داروهای یخچالی در داروخانه و مراکز بهداشتی را به شما ارائه دهیم.
داروهای یخچالی چیست؟
اگر کمی در علم پزشکی فعال باشید، می‌دانید که دمای لازم برای نگهداری داروها، در بین 5 درجه سانتی‌گراد الی 25 درجه سانتی‌گراد است. ولی در مقابل، یکسری داروهای دیگری هم وجود دارد که آنها را با اسم دارو یخچالی می‌شناسند.
دمای نگهداری داروهای یخچالی، بسیار پایین‌تر از دمایی است که در بالا معرفی کردیم. یعنی دمایی بین 2 درجه سانتی‌گراد الی 8 درجه سانتی‌گراد. درواقع داروهای یخچالی، یکسری داروهایی هستند که باید در دمای پایین نگهداری شوند تا زنجیره دمای سرد این داروها حفظ شود؛ البته از سمت دیگر هم نباید دما به شکلی باشد که باعث یخ زدن این داروها شود. همین مورد باعث شده تا تجهیزات مخصوصی برای نگهداری از داروهای یخچالی، تولید شود.
متاسفانه یک باور غلطی در بین مردم وجود دارد که فکر می‌کنند به تمامی داروهایی که در یخچال نگهداری میشود، داروهای یخچالی می‌گویند. درصورتی که اصلا اینطور نیست و حتی بسیار از داروها را هم نباید در یخچال آشپزخانه نگهداری کرد. چون رطوبت داخل یخچال باعث میشود تا این داروها، ویژگی و کارایی خودشان را از دست بدهند. در بهترین حالت، شاید از خاصیت دارویی آنها کم شود.
این طرز فکر که باید داروها را در یخچال نگهداری کرد، معمولا از آنجایی شروع میشود که تکنسین داروخانه‌ها نیز یکسری از داروها را در یخچال نگهداری می‌کنند و به همین جهت، مصرف کنندگان نیز فکر می‌کنند که باید داروها را پس از خریدن، در داخل یخچال بگذارند.
درواقع باید بدانید که تمامی این داروها و بعد از اینکه از یخچال برای اولین بار خارج شوند، ماده نگهدارنده‌ای که در آنها وجود دارد، فعال میشود که در اینصورت اصلا نیاز نیست که مجددا آنها را در یخچال قرار دهید. فقط نباید آنها را در دمای گرم نگهداری کنید.
البته این فقط کلیت نگهداری داروها بود و وقتی که وارد جزئیات نگهداری داروها می‌شوید، داستان کاملا تغییر می‌کند.
اگر داروی یخچالی بیرون بماند خراب میشود
جواب این سوال، کاملا بستگی به نحوه نگهداری دارو دارد؛ درواقع برخی از داروها را نیازی نیست که در یخچال نگهداری کنید؛ چون موادهای نگهدارنده در این دسته از داروها، می‌توانند باعث ماندگاری آنها شوند.
ولی یکسری از داروها وجود دارند که طریقه نگهداری متفاوتی را در مقایسه با داروهایی که در بالا معرفی کردیم دارند. به اینصورت که باید حتما در دمای پایین‌تر از هوای آزاد، نگهداری شوند. داروهایی به مانند پنی سیلین و …
به همین جهت پیشنهاد میشود که در زمان خرید دارو از داروخانه، کلینیک، بیمارستان و … حتما از پزشک یا تکنسین داروخانه درباره طرز نگهداری داروها سوال کنید.
دستورالعمل نگهداری داروها در یخچالهای دارویی
همانطور که احتمالا تا اینجای مقاله هم متوجه شدید، باید بدانید که برای نگهداری داروهای یخچالی، یکسری مواردی وجود دارد که باید حتما آنها را رعایت کنید. درواقع اینطور بگویم که پایبند نبودن به این نکات، می‌تواند باعث از بین رفتن خاصیت دارویی شود. برای همین بهتر است که حتما با این موارد آشنا باشید و حتما آنها را رعایت کنید.
در ادامه، یکسری از مهمترین دستورالعمل‌های نگهداری داروها را به شما معرفی می‌کنیم:
1. یخچال مجهز به دماسنج
یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های یخچالهای مخصوص داروخانه برای نگهداری داروها یخچالی، استفاده از یخچال‌هایی است که از دماسنج استفاده می‌کنند. قطعا داروهای یخچالی، یکسری دمای خاصی دارند و برای اینکه شما از دمای نگهداری داروها در یخچال مطمئن شوید، پس حتما باید از یک دماسنج استفاده کنید.
البته این دماسنج داروخانه با دماسنج های معمولی فرق دارند!
2. یخچال مجهز به رطوبت سنج
همانطور که در بالا هم توضیح دادیم، رطوبت برای داروها، به مانند سم است و به محض اینکه از یک حد خاصی عبور کنند، باعث میشود تا دارو، کاملا خصوصیات خودش را از دست بدهد. برای همین نیاز است که یخچال دارویی تمام داروخانه‌ها، مجهز به رطوبت سنج باشند؛ وجود رطوبت سنج در یخچالهای داروخانه باعث میشود تا بهتر بتوانید وضعیت رطوبت یخچال داروخانه را مدیریت کنید تا وضعیت سلامت داروها را حفظ کنید.
3. مدیریت محدودیت دمایی
همانطور که در بالا هم توضیح دادیم، دارو یخچالی باید در دمایی بین 2 درجه سانتی‌گراد الی 8 درجه سانتی‌گراد باشد و کم یا بیشتر شدن این دما، می‌تواند باعث تغییر در ویژگی یا از بین رفتن ویژگی‌های دارو شود.
درواقع همانطور که در بالا هم به شما توضیح دادیم، نگهداری این داروها به صورتی است که هم باید در همین دما نگهداری شوند و هم اینکه نباید منجمد شوند؛ چون منجمد شدن این دارو باعث از بین رفتن خواص دارویی آنها میشود.
4. طرز نگهداری داروها، متفاوت است.
همانطور که در بالا هم توضیح دادیم، هر دارویی می‌تواند طرز نگهداری متفاوتی را داشته باشد. برای همین شما نمی‌توانید همه داروها را در کنار دارو یخچالی نگهداری کنید. برخی از داروها، نیازمند نگهداری در دماهای بین 25 الی 30 درجه سانتی‌گراد هستند و برخی داروهای دیگر نیز طریقه نگهداری متفاوتی دارند.
لیست مهمترین داروهای یخچالی
تا به اینجای مقاله، توانستیم تا اطلاعات خوبی درباره دارو یخچالی به دست بیاوریم و با اهمیت نگهداری این داروها در یخچالهای داروخانه، آشنا شدیم؛ در ادامه این بخش قصد داریم تا چند اسامی چند نمونه از مهمترین این داروها را به شما معرفی کنیم.
البته قطعا داروهای بسیار زیادی در دسته دارو یخچالی وجود دارند؛ ولی در ادامه قصد داریم تا فقط اسامی داروهایی را اعلام کنیم که در اکثر داروخانه‌ها موجود هستند:
- آمفوتریسین‌بی
- اکسی‌توسین
- تتراکوزاکتاید
- قطره کلرامفنیکل
- آمپول ویتامین سی
- فلوپنتیکسول
- فاکتور VII
- ویال گلوکاگون
- همه واکسن‌ها
- اریتروپونتین
- بتامتازون ال‌آ
- تریپتورلین
- کلسی تونین
- تری فلوریدین
پیشنهاد مکنیم مقاله تداخل داروها را از بخش بلاگ سایت مدچنل مطالعه کنید.
