تداخل دارویی می‌تواند یکی از موضوعات مهم در بین اشخاص مختلف باشد؛ قطعا هر شخصی که دچار هرگونه مریضی می‌شود، پزشک متخصص یکسری داروهایی را برای انجام مراحل درمان، تجویز می‌کند. قطعا هر شخصی که به فکر سلامتی خودش باشد، می‌خواهد بداند که آیا این داروها با یکدیگر تداخل دارند یا نه.
البته قطعا پزشک متخصص نیز به خوبی با ین موارد آشناست و همیشه داروهایی را برای شما تجویز می‌کند که با یکدیگر تداخل نداشته باشد. ولی اینکه شما با این موارد آشنا باشید هم خالی از لطف نیست.
در ادامه این مقاله، ما سعی می‌کنیم تا ببینیم که تداخل دارویی چیست و انواع آن را برای شما معرفی می‌کنیم.
معرفی تداخل دارویی
قبل از اینکه بخواهیم به سراغ توضیح مواردی به مانند انواع تداخل دارویی و … بپردازیم، بهتر است که اول از همه یکسری اطلاعاتی را درباره خود تداخل دارویی به دست بیاوریم. احتمالا همانطور که شما نیز از اسم آن توانستید حدس بزنید، تداخل دارویی زمانی رخ می‌دهد که دو یا چند دارو، به ترکیبات شیمیایی یکدیگر واکنش نشان بدهند.
این واکنش‌ها می‌تواند باعث افزایش یا کاهش اثر دارو شود که هر دو مورد می‌تواند باعث ایجاد خطرات زیادی در بدن شما شود. البته در بعضی از مواقع هم تداخل دارویی می‌تواند مشکلاتی به مانند عارضه‌های جانبی را نیز به همراه داشته باشد.
انواع تداخل دارویی چیست؟
در ادامه بحث تداخل دارویی، باید بدانید که معمولا در سه نوع مختلف به رخ می‌دهند که هر کدام از آنها هم، می‌توانند عوارض خاص خودشان را داشته باشند. در ادامه، به معرفی و توضیح هر سه نوع تداخل دارویی می‌پردازیم:
1. تداخل دارو با داروهای دیگر
همانطور که از اسم آنها هم مشخص است، معمولا این نوع تداخل دارویی زمان رخ می‌دهد که یک یا چند دارو را با هم مصرف می‌کنید و با ترکیبات یکدیگر، واکنش نشان می‌دهند. شاید در بین هر سه نوع تداخل دارویی، این نوع از بقیه خطرناک‌تر باشد. البته جالب بدانید که دوز درمانی و سمی کمتری را نیز دارند.
حالا عوارض این تداخلات می‌تواند متفاوت باشد. برای مثال در بعضی از مواقع شاید اثرات دارویی کم یا زیاد شود؛ در بعضی از مواقع هم ممکن است که داروی اول یا دوم، اثر داروی اول یا دوم را از بین ببرد و …
برای مثال می‌توان از تداخل داروی آنتی بیوتیک و قرص‌های ضد بارداری اشاره کرد. اگر کمی درباره داروهای آنتی بیوتیک تحقیق کنید، متوجه می‌شوید که می‌تواند بر روی کیفیت و کمیت باکتری‌های روده و واژن تاثیر بگذارد و به همین جهت، می‌تواند تغییرات زیادی را در اثرگذاری داروهای ضد بارداری داشته باشند.
البته داروهای زیادی هستند که از قبل مشخص شدند و نباید با یکدیگر مصرف شوند؛ برای مثال می‌توان به مصرف پودر ملین اسفرزه با بقیه داروها اشاره کرد. اگر کمی با این دارو آشنا باشید، می‌دانید که این دارو می‌تواند آب‌هایی که در روده متورم شده وجود دارد را جذب کند و در این صورت، اثرگذاری بقیه داروها کاملا مختل می‌شود.
البته همانطور که در بالاتر هم توضیح دادیم، تداخلات دارویی مربوط به افزایش تاثیر داروها نیز می‌شود که همین مورد، می‌تواند در برخی از موارد بسیار خطرناک باشد. برای مثال می‌توان به مصرف همزمان دو دارو اکسپکتورانت کدئین و استامینوفن کدئین اشاره کرد. درواقع مصرف همزمان این دو دارو می‌تواند باعث تشدید تاثیر خواب آوری در داروی کدئین شود.
البته این فقط یک مورد بی خطر بود و در بعضی از مواقع می‌تواند مشکلات جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد. درواقع یکی از دلایلی که باید حتما داروها را با تجویز پزشک بخورید، مربوط به عدم دچار شدن به تداخلات دارویی است.
2. تداخل دارو با غذا
تداخل دارو با غذا که آن را با نام انگلیسی Drug-Food interactions می‌شناسند، به تداخلی گفته می‌شود که در بین دارو و یکسری مواد غذایی به مانند گیاهان، مکمل و … پیش می‌آید.
برخی از این موادهای غذایی یا ریزمغذی اگر همزمان با دارو مصرف شوند، می‌توانند تداخلاتی به مانند افزایش یا کاهش تاثیر دارو را به همراه داشته باشند. برای مثال سیگار می‌تواند باعث افزایش متابولیسم کبد شود که همین موضوع می‌تواند تاثیرات یکسری از داروها را بی تاثیر کند.
حتی یکسری از موادهای غذایی هستند که به طور کلی می‌توانند تاثیرات دارویی را خنثی کند. برای مثال مصرف یکسری سبزیجات به مانند اسفناج، می‌تواند تا حد بسیار زیادی، باعث کاهش اثرات درمانی وارفاین شود.
3. تداخل دارو با بیماری
هر دارویی دارای یکسری ویژگی‌های خاصی هستند که مصرف این داروها بدون آگاهی از ویژگی‌های آنها، می‌تواند مشکلات مختلفی را به همراه داشته باشد. برای مثال می‌توان به داروی آنتی هیستامین دکونژستانت اشاره کرد که برای گرفتگی بینی مصرف می‌شود.
ولی باید بدانید که این دارو می‌تواند باعث افزایش فشار خون شود و اگر شخص مصرف کننده از قبل، دارای بیماری‌هایی در زمینه فشار خون باشد، قطعا با مشکلات بسیار بدتری رو به رو می‌شود.
اگر هم دقت کرده باشید، معمولا هر زمانی که دکتر قصد تجویز دارو را داشته باشد، از شما سوال می‌پرسد که بیماری‌های قبلی دارید یا نه و درواقع آگاهی آنها از بیماری‌های قبلی شما، به همین دلیل است.
خطرات تداخل دارویی
اگر بخواهیم به طور کل نگاه کنیم، تداخلات دارویی یا می‌توانند باعث کاهش یا افزایش اثرات دارویی یکدیگر شوند. ولی وقتی جزئی به آن نگاه می‌کنیم، با موارد بیشتری مواجه می‌شویم. در ادامه به معرفی خطرات تداخل دارویی می‌پردازیم:
- افزایش یا کاهش فشار خون
- اسهال
- یبوست
- دردهای شکمی
- گرفتگی کهیر
- افزایش دمای بدن
- اختلالات در بینایی
- خواب آلودگی
- کاهش سطح هوشیاری
- کما یا مرگ!
عوامل مختلف در ایجاد تداخل های دارویی
عوامل مختلفی هستند که می‌توانند به صورت مستقیم بر روی ایجاد تداخل دارویی تاثیر بگذارند. در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم:
- مواد تشکیل دهنده
- سن بیمار
- ژنتیک بیمار
- سبک زندگی
- و …
چگونه از تداخلات دارویی جلوگیری کنیم؟
تمامی داروهایی که در بالا برای شما مثال زدیم، همگی دارای کارایی‌های عالی هستند؛ برای همین می‌توان گفت که مشکل این تداخلات، از سمت داروها نیست؛ بلکه به دلیل اطلاعات کم مصرف کننده در این زمینه است.
برای همین اگر قصد جلوگیری از تداخلات دارویی را دارید، باید حتما برای مصرف دارو به نزد یک پزشک متخصص مراجعه کنید. معمولا اکثر افرادی که با تداخلات دارویی رو به رو می‌شوند، افراد هستند که خودشان برای خودشان دارو تجویز می‌کنند و اعتقادی به ویزیت شدن ندارند.
